Czym Jest Tokenomia? Wprowadzenie do Tokenomii

Kajetan Olas

04 mar 2024
Czym Jest Tokenomia? Wprowadzenie do Tokenomii

Tokenomia jest często definiowana jako dziedzina zajmująca się określaniem i ocenianiem cech ekonomicznych kryptograficznego tokenu. Dziś większość projektów blockchain finansuje swoje operacje poprzez sprzedaż tokenów. Z tego powodu, założyciele muszą mieć dobrą znajomość procesu projektowania tokenomii. Co zaskakujące, badania pokazują, że w większości przypadków projektowanie tokenomii jest nieracjonalne i oparte na intuicji. W tym artykule podchodzimy do tematu z perspektywy wspartej danymi empirycznymi i sprawdzonymi w działaniu.

Na Co Zwrócić Uwagę?

Optymalna tokenomia zależy od szczegółów projektu. Częścią tego jest decydowanie, jakie zachowania chcesz zachęcić (lub zniechęcić) w sposób, który jest zgodny z interesami projektu. Jest to trudne zadanie, ponieważ musisz zidentyfikować każde istotne zachowanie użytkownika i odpowiadające mu zachęty. Musisz także wybrać parametry ilościowe, które zapewnią odpowiednią równowagę. W przypadku protokołów DeFi ryzyko systemowe jest szczególnie wysokie. Arbitralne parametry i założenia często prowadzą do negatywnych sprzężeń zwrotnych i podatności na ataki. Z tego powodu wszystkie systemy tokenomiczne powinny być poddane testom i zweryfikowane przed wydaniem.

Najważniejsze Reguły

Istnieje wiele dobrych praktyk, których założyciele powinni przestrzegać podczas projektowania tokenomii dla swojego projektu. Krótko omówimy najważniejsze z nich.

Użyteczność Przede Wszystkim

To może wydawać się oczywiste, ale pozwól mi wyjaśnić... To, co ma znaczenie w kontekście tokenomii, to użyteczność twojego tokenu - to nie jest to samo, co użyteczność twojego produktu. Popyt na produkty blockchain nie przekłada się automatycznie na popyt na ich natywne tokeny! Chociaż adopcja twojego produktu przez użytkowników jest ważna, to nie wystarczy. Musisz powiązać wartość twojego tokenu z sukcesem produktu. Można to zrobić poprzez różne mechanizmy przechwytywania wartości, np. redystrybucję zysków wśród posiadaczy tokenu.

(PS. Governance i staking zdecydowanie nie są wystarczające!)

Spójrz na Podobne Projekty

Podczas projektowania tokenomii warto szukać projektów podobnych do tego, który tworzysz. Im bardziej podobne, tym lepiej. Przeczytaj ich dokumentacje techniczne (whitepaper), zbadaj ich tokenomię i przyjrzyj się kluczowym metrykom. Następnie zadaj sobie pytanie - co zrobili dobrze, a jakie popełnili błędy? Z pewnością znajdziesz jakąś inspirację. Kluczową metryką, którą możesz użyć przy decydowaniu o początkowej wycenie twojego projektu, jest Total Value Locked/Market Capitalization

Minimalizuj Zmienność Cen

Jako founder kluczową metryką, która zadecyduje, czy ludzie nazwą cię geniuszem czy oszustem, jest cena twojego tokenu. Z tego powodu wiele zespołów optymalizuje tokenomię pod kątem wysokiej ceny tokenu ponad wszystko. Często robi się to, oferując niezrównoważony procent w zamian za stakowanie tokenów. Inne popularne wybory to spalanie (burning) tokenów lub programy skupu tokenu finansowane czymś innym niż przychody. Chociaż te mechanizmy mogą napędzać marketing i podnosić cenę, nie zwiększają wartości samego protokołu. Rezultatem jest wysoka zmienność i brak odporności na ataki spekulacyjne oraz niekorzystne warunki rynkowe. Ironią jest, że optymalizacja pod kątem wysokiej ceny zwykle prowadzi do odwrotnego efektu. Zamiast tego powinieneś skupić się na minimalizowaniu zmienności, ponieważ sprzyja to zrównoważonemu wzrostowi.

Podażowa Strona Tokenomii

Tokenomia strony podażowej odnosi się do wszystkich mechanizmów, które wpływają na liczbę tokenów w obiegu i ich strukturę alokacji.

Chociaż podaż jest ważna dla projektowania tokenomii, nie jest tak znacząca, jak wielu ludzi myśli. Mechanizmy takie jak staking czy spalanie powinny być zaprojektowane tak, aby wspierać użytkowanie produktu i nie kreują wartości same w sobie.

Ograniczona czy Nieograniczona Podaż

Założyciele przywiązują dużo uwagi do wyboru między ograniczoną a nieograniczoną podażą tokenu. Panuje powszechne przekonanie, że ustalenie maksymalnego limitu podaży zwiększa wartość obecnie krążących tokenów. Badania pokazują, że to nie ma większego znaczenia, a nawet tokeny bez ograniczonej podaży statystycznie radzą sobie nieco lepiej.

Stopa Inflacji

Projekty powinny dążyć do niskiej, stabilnej inflacji. Z wyjątkiem gdy roczna stopa inflacji przekracza 100%, istnieje bardzo mało korelacji między tempem zmian podaży a ceną tokenu. Z tego powodu zaleca się dostosowanie emisji tokenów w sposób, który sprzyja aktywności w protokole. Rozsądna stopa inflacji, która nie wpłynie na cenę, mieści się w przedziale 1-5% miesięcznie.

https://tokenomics-guide.notion.site/2-5-Supply-Policy-ff3f8ab217b143278c3e8fd0c03ac137#1c29b133f3ff48a9b8efd2d25e908f5c

Alokacja

Standard w branży wygląda w przybliżeniu w ten sposób:

https://lstephanian.mirror.xyz/_next/image?url=https%3A%2F%2Fimages.mirror-media.xyz%2Fpublication-images%2FDnzLtQ1Nc9IIObEpyJTTG.png&w=3840&q=75
https://www.liquifi.finance/post/token-vesting-and-allocation-benchmarks

Popytowa Strona Tokenomii

Strona popytowa tokenomii dotyczy subiektywnej chęci ludzi do kupowania tokenów. Powody mogą być różne. Może to być ze względu na użyteczność tokenów, spekulacje, lub zachęty finansowe zapewnione przez twój protokół. Czasami ludzie działają irracjonalnie, więc popyt na tokeny musi być rozważany w kontekście ekonomii behawioralnej.

Rola Incentyw

Podstawowym bodźcem, który napędza popyt na twój token, powinna być jego użyteczność. Użyteczność tokena to jego realne zastosowanie lub sposób, w jaki przechwytuje wartość generowaną przez użytkowanie twojego produktu. Staking, zapewnianie płynności, polityka deflacyjna i inne mechanizmy kontroli podaży mogą wspierać akumulację wartości tokenów. Powszechnym sposobem są skupy tokena finansowane z przychodów. Projekty mogą używać zebranych opłat, aby kupować swoje tokeny na zdecentralizowanych giełdach (DEX-ach). Kupione tokeny można spalić (burning) lub przeznaczyć do funduszu na dalszy rozwój projektu.

Jak zaprojektować incentywy

  • Uczyń je namacalnymi. Jeśli chcesz promować pożądane zachowania w ekosystemie, musisz zapewnić rzeczywiste nagrody. Ludziom nie zależy na prawach do zarządzania, ponieważ te prawa nie przekładają się na żadną wartość pieniężną. Z drugiej strony, dbają o nagrody za staking, które mogą sprzedać z zyskiem.
  • Uczyń je łatwymi do zrozumienia. Jeśli chcesz zachęcać lub zniechęcać do określonych zachowań użytkowników, powinieneś jasno wyjaśnić, jak działają incentywy. Użytkownicy często nie mają czasu, aby zagłębiać się w Twoją dokumentację techniczną. Jeśli nie zrozumieją, jak działa Twój produkt, to z niego nie skorzystają.
  • Testuj, testuj, testuj. Jeśli nie przetestujesz, jak różne zachęty balansują twój protokół, to narażasz się na upadek w stylu terra-luny.

Podsumowanie

Prawidłowe zaprojektowanie tokenomii projektów nie jest łatwe. Mimo że może się intuicyjnie wydawać, że wybór różnych incentyw i parametrów zadziała, jest to powód, dla którego wartość tokenów projektów często spada do 0. Istnieją jednak sprawdzone i przetestowane praktyki projektowe. Zostań z nami, aby je poznać!

Jeśli szukasz sposobu na zaprojektowanie zrównoważonego modelu tokenomicznego dla swojego projektu DeFi, proszę skontaktuj się z nami pod adresem contact@nextrope.com. Nasz zespół jest gotowy, aby pomóc Ci stworzyć tokenomię, która pomoże twojemu projektowi w długoterminowym wzroście.

FAQ

Czym jest tokenomia?

  • Tokenomia odnosi się do studiowania i analizy ekonomicznych cech kryptograficznego tokenu, kluczowych dla finansowania i sukcesu projektów blockchain.

Jakie są najważniejsze zasady projektowania tokenomii?

  • Podstawowe zasady obejmują zapewnienie użyteczności tokenów, analizę porównawczą projektów oraz dążenie do minimalizowania zmienności w celu wspierania zrównoważonego wzrostu.

Jak popyt i podaż wpływają na tokenomię?

  • Strona podażowa obejmuje mechanizmy takie jak ograniczanie podaży tokenów lub dostosowywanie stóp inflacji, podczas gdy strona popytowa koncentruje się na tworzeniu autentycznej użyteczności i incentyw dla posiadaczy tokenów.

Jakie są częste pułapki popełniane przy projektowaniu tokenomii?

  • Najczęstsze problemy występują, gdy główną funkcją tokenu jest transfer wartości, a nie wspieranie tworzenia wartości. (np. możesz stakować bezużyteczny token, aby otrzymać więcej tego bezużytecznego tokenu)

Jak tokenomia może być testowana przed wypuszczeniem produktu?

  • Tokenomię można testować, konstruując modele stochastyczne i uruchamiając dużą liczbę losowych symulacji.

Most viewed


Never miss a story

Stay updated about Nextrope news as it happens.

You are subscribed

Blockchain dla twórców: Bezpieczna i zrównoważona infrastruktura

Miłosz Mach

07 lis 2025
Blockchain dla twórców: Bezpieczna i zrównoważona infrastruktura

W świecie cyfrowej twórczości, gdzie granice między sztuką a technologią coraz bardziej się zacierają, projekty takie jak MARMALADE stają się symbolem nowej ery – ery, w której twórcy mogą chronić swoje prace i zachować nad nimi kontrolę dzięki blockchainowi. Dla Nextrope udział w MARMALADE to nie tylko implementacja narzędzi ochrony, takich jak blokowanie zrzutów ekranu czy watermarking. To przede wszystkim praca nad architekturą zaufania – tworzeniem infrastruktury, która pozwala twórcom działać w cyfrowym świecie bez obaw o utratę własności i bezpieczeństwo.

Nowy typ wyzwania dla blockchaina

Projekty kulturalne i edukacyjne mają zupełnie inne wymagania niż klasyczne rozwiązania DeFi. Tu nie chodzi o maksymalizację stóp zwrotu czy skomplikowane kontrakty finansowe.
W centrum znajduje się człowiek – artysta, ilustrator, edukator.

Dlatego jednym z największych wyzwań było stworzenie bezpiecznej, ale intuicyjnej infrastruktury. Systemy blockchain musiały być lekkie, energooszczędne i przyjazne użytkownikom, którzy często po raz pierwszy stykają się z technologią Web3.

„Naszym celem nie było zbudowanie kolejnego protokołu finansowego. Chcieliśmy stworzyć infrastrukturę zaufania dla twórców cyfrowych." - zespół Nextrope

Bezpieczeństwo, które nie przeszkadza

Najlepsze zabezpieczenia to te, których użytkownik… nie zauważa.
W MARMALADE położyliśmy nacisk na niewidoczne technologie bezpieczeństwa, które nie psują doświadczenia korzystania z platformy.

  • Blokowanie zrzutów ekranu chroni prace publikowane w przeglądarce.
  • Dynamiczny watermarking pozwala wykryć nieautoryzowane kopie.
  • Rejestr blockchain gwarantuje, że każdy dowód własności jest trwały i transparentny.

„Twórcy nie powinni martwić się o szyfrowanie czy klucze prywatne. Naszym zadaniem jest sprawić, by bezpieczeństwo działało w tle.”

Zrównoważony rozwój w DNA

MARMALADE to również odpowiedź na pytanie, jak łączyć innowacje z troską o środowisko.
Nextrope buduje rozwiązania, które korzystają z niskoemisyjnych sieci, a sama architektura jest modularna i łatwa do ponownego wykorzystania w innych projektach sektora kreatywnego.

Dzięki temu efekty prac MARMALADE mogą posłużyć nie tylko artystom, ale również instytucjom kultury czy uczelniom, które chcą w prosty sposób wprowadzać blockchain do swoich działań.

Więcej niż technologia

Dla Nextrope MARMALADE to coś więcej niż projekt – to dowód, że blockchain może być narzędziem społecznym, nie tylko finansowym.
Tworząc narzędzia dla artystów, pomagamy nie tylko chronić ich prace, ale też zrozumieć, że technologia może wspierać twórczość, a nie ją ograniczać.

Plasma (XPL). Architektura, kluczowe funkcje i znaczenie

Miłosz Mach

21 paź 2025
Plasma (XPL). Architektura, kluczowe funkcje i znaczenie

Czym jest Plasma?

Plasma (XPL) to blockchain warstwy 1 zaprojektowany specjalnie pod infrastrukturę stablecoinów łączy bezpieczeństwo Bitcoina z kompatybilnością EVM oraz ultraniskimi opłatami za transfery tokenów takich jak USDT.

To nowa generacja blockchaina, która ma umożliwić szybkie, tanie i skalowalne płatności w stablecoinach, eliminując ograniczenia znane z Ethereum czy Layer-2.

Dlaczego powstała Plasma?

Większość obecnych blockchainów nie została stworzona z myślą o stablecoinach w roli głównej. Wraz z ich rosnącą adopcją pojawiły się problemy: wysokie opłaty, zatłoczone sieci i ograniczona interoperacyjność.

Plasma rozwiązuje te problemy, oferując infrastrukturę dedykowaną do stablecoinów i przepływów finansowych.
Jej najważniejsze cechy to:

  • Brak opłat transakcyjnych (zero-fee) dla transferów USDT,
  • Własne tokeny gas – elastyczny model opłat,
  • Most Bitcoin (BTC bridge) – umożliwia wykorzystanie BTC jako zabezpieczenia,
  • Pełna kompatybilność z EVM – łatwe wdrożenia smart kontraktów z Ethereum.

Architektura i mechanizmy działania Plasmy (XPL)

Kompatybilność EVM i smart kontrakty

Deweloperzy korzystający z Solidity, Hardhat czy Foundry mogą bez problemu wdrażać swoje projekty na Plasmie. Migracja z Ethereum czy Polygon wymaga minimalnych zmian w kodzie, podobnie jak inne blockchain zgodne z EVM, które zostały omówione w niniejszym artykule: „Web3 Backend Przewodnik: Odblokuj Superszybką Skalowalność DApps Dzięki API!"

Model opłat (Gas Model)

Plasma wspiera niestandardowe tokeny gas, co oznacza, że użytkownik nie musi posiadać natywnego XPL, by opłacić transakcję. Dla stablecoinów (np. USDT) transfery mogą być całkowicie darmowe.

Most Bitcoin (BTC Bridge)

Dzięki wbudowanemu mostowi Plasma pozwala używać BTC jako zabezpieczenia w smart kontraktach. To połączenie bezpieczeństwa Bitcoina z elastycznością Ethereum dlatego często nazywa się ją „Bitcoin-secured blockchain for stablecoins”.

Bezpieczeństwo i finalność

Konsensus Plasmy został zoptymalizowany pod kątem finalności transakcji i ochrony przed reorganizacjami bloków.
Według danych z raportu The Block, sieć osiągnęła ponad 2 miliardy USD wartości stablecoinów (TVL) już w fazie beta mainnetu.

Czym Plasma (XPL) wyróżnia się na tle innych blockchainów?

FunkcjaPlasma (XPL)Inne L1 / L2
Dedykowana stablecoinom✅ Tak❌ Nie
Transfery USDT bez opłat✅ Tak⚠️ Rzadko
Most Bitcoin (BTC bridge)✅ Tak⚠️ Nieliczne przypadki
Kompatybilność z EVM✅ Tak✅ Tak, ale często z ograniczeniami
Płynność i adopcja stablecoinów✅ >2 mld USD⚠️ W fazie rozwoju

Przykładowe zastosowania Plasma (XPL)

Plasma jest idealna dla firm fintechowych, emitentów stablecoinów, projektów DeFi i startupów, które chcą tworzyć produkty oparte na tokenach powiązanych z walutami fiducjarnymi.

Możliwe zastosowania:

  • Portfele i aplikacje płatnicze (zero-fee),
  • Cross-border payments i remittance,
  • Skarbce (treasury management) i rozliczenia między firmami,
  • DeFi – rynki pożyczek, yield farming, AMM-y,
  • Tokeny zabezpieczone Bitcoinem (BTC-backed stablecoins).

Ropzpocznij budowę projektu na Plasma (XPL)

  1. Migracja smart kontraktów – sprawdź kompatybilność i dostosuj parametry gazu,
  2. Wybór modelu opłat – zdecyduj, czy użyjesz USDT, osobnych tokenów gas lub hybrydy,
  3. Audyt bezpieczeństwa – skup się na logice mostu, reentrancy, oracle’ach,
  4. Onboarding płynności – zbuduj pierwsze pule stablecoinów,
  5. Zgodność z regulacjami – szczególnie przy emisji stablecoinów,
  6. Wdrożenie MVP i skalowanie – testuj UX, koszty i bezpieczeństwo.