KYC czyli zasada zwana “Know Your Customer”,  jest powszechną metodą weryfikacji użytkownika w związku z rozpoczęciem przez niego korzystania z usług finansowych. W kryptowalutach i prawie finansowym KYC jest normą, gdyż wymaga się tego, by specjaliści dołożyli wszelkich starań mających na celu weryfikację tożsamości, przydatności i ryzyka związanego z utrzymywaniem relacji biznesowych z klientem. Procedury te są również przyczyną do analizy AML, czyli podejmowania czynności mających na celu przeciwdziałaniu prania brudnych pieniędzy. Jak działa KYC? Czego od nas wymaga? W jakich krajach projekty NFT muszą wdrożyć procedurę KYC? O tym piszemy poniżej! 

Przepisy KYC

Procesy KYC są również stosowane przez różne podmioty gospodarcze, żeby ich klienci, agenci, bądź konsultanci byli sprawdzeni przed zapewnieniem im dostępu do jakichkolwiek środków finansowych.  Co ciekawe - na początku przepisy dotyczące KYC były narzucane tylko instytucjom finansowym. Obecnie ich zakres sięga branży fintech, aktywów wirtualnych, a nawet organizacji charytatywnych.

Co obejmuje KYC

Zadaniem przepisów określonych przez KYC jest to, by zapobiegać wykorzystywaniu przedsiębiorstw przez przestępców do prania pieniędzy i popełniania innych przestępstw finansowych. Dzięki powiązaniu KYC i AML  wiele firm lepiej rozumie swoich klientów i ma możliwość zweryfikowania kapitału oraz płatności, które są przez nich przekazywane. Pomaga im to zarządzać ryzykiem w sposób odpowiedzialny i profesjonalny.

Co do zasady instytucje formułują swoje polityki KYC w oparciu o następujące cztery kluczowe elementy:

• polityka akceptacji klienta,
• procedury identyfikacji klienta,
• monitorowanie transakcji,
• zarządzanie ryzykiem.

Kiedy wdrożenie KYC do NFT jest obligatoryjne?

Egzekucja przepisów z zakresu KYC w Polsce odbywa się przy pomocy Komisji Nadzoru Finansowego. Zagraniczne finanse są nadzorowane i kontrolowane m.in przez Amerykańską Sieć Egzekwowania Przestępstw Finansowych (FinCEN).To ona wskazała minimalne kryteria, które definiują wdrożenie KYC i obligują podmioty do przestrzegania należytej staranności w zakresie weryfikacji użytkowników. Celem zapobiegania praniu pieniędzy, instytucje finansowe muszą przeprowadzać głębsze oceny profili ryzyka swoich klientów.
Według FinCEN instytucje finansowe mają obowiązek weryfikować tożsamość swoich klientów i ich rzeczywistych beneficjentów, a nawet współwłaścicieli spółek, jeżeli ich udział przekracza 25% kapitału zakładowego. KYC w  NFT jest elementem uzależnionym od polityki danego kraju ale także tego, jaki rodzaj NFT będzie stosowany. Każde państwo we własnym zakresie decyduje o tym, czy stworzenie NFT wymaga wdrożenia procedur KYC. Poniżej przedstawiamy najpopularniejsze miejsca ze świata kryptowalut, które usystematyzowa liśmy legislacyjnie. 

KYC i kryptowaluty

Kryptowaluty mają opinię środków zdecentralizowanych i anonimowych. Jednak korzyści te stanowią również wyzwanie w zapobieganiu praniu pieniędzy, ponieważ przestępcy postrzegają kryptowaluty jako idealny środek do korzystania z nielegalnego kapitału. W związku z tym wiele instytucji finansowych szuka sposobów na narzucenie KYC na rynki kryptowalut i NFT, wymagając od platform weryfikacji swoich klientów. Obecnie większośc podmiotów wdrożyło, bądź wdraża KYC do swoich usług. Kraje cieszące się znacznym zainteresowaniem NFT już uregulowały tą dziedzinę. Zjednoczone Emiraty Arabskie, Estonia, Szwajcaria i Wielka Brytania to miejsca, których prawo warto poznać jeżeli chcemy rozpocząć swoją przygodę z NFT. 

Dubaj i NFT

Na dzień dzisiejszy  w Zjednoczonych Emiratach Arabskich aktywa kryptowalutowe nie zostały sklasyfikowane w zakresie ich przeznaczania, co mogłoby pomóc określić prawo w tym zakresie. Zamiast tego Zjednoczone Emiraty Arabskie uznają, że trzeba określać to, w jaki sposób kryptowaluty, czy NFT są rzeczywiście używane. Przykładowo - zasób kryptograficzny może być użyty jako token użytkowy (w takim wypadku nie będzie podlegać regulacji jako produkt finansowy i prawdopodobnie wdrożenie KYC nie będzie konieczne), jednak mając świadomośc jego popularności uznaje się, że jest on przedmiotem obrotu w celu dokonania inwestycji. Jeżeli według kraju NFT ma charakter inwestycyjny, to będzie potraktowany jako produkt finansowy, co skutkuje uregulowaniem go przez przepisy dotyczące papierów wartościowych ZEA (w takim wypadku KYC należy wdrożyć do projektu). W Dubaju i Zjednoczonych Emiratach Arabskich nie ma jednej ustawy, która reguluje NFT. Każde wykorzystanie NFT analizuje się pod względem jego rzeczywistego użycia. Co prawda Abu Dhabi Global Market (ADGM) jako wolna strefa finansowa uregulowała wykorzystanie aktywów kryptograficznych jako aktywów wirtualnych, to jednak NFT w tej definicji się nie mieści. Według tej ustawy “zasób wirtualny nie jest emitowany ani gwarantowany przez żadną jurysdykcję”. Skrajacją powyższe wnioskowania trzeba wskazać, że NFT podlega KYC, jeżeli praktycznie traktuje się go jako projekt inwestycyjny. NFT nie podlega KYC, jeżeli jest traktowane jedynie jako token użytkowy.

NFT i KYC w Estonii

Do 2020 r. uznawało się, że kryptowaluty w Estonii mogą poznać zapach wolności pod względem regulacji prawnej. Ten kraj stał się idealnym miejscem dla firm i biznesmenów, którzy chcieli legalnie prowadzić biznes oparty o technologię blockchain i kryptowaluty. Licencja wydana przez Estonię zapewnia także możliwość świadczenia usług na terenie całej UE. Czy trzeba uzyskać licencję aby móc wdrożyć swój projekt NFT na terenie Estonii? Co do zasady - do 2020 roku nie! Wynikało to z faktu, że licencje były obligatoryjnym elementem  nakładanym na operatorów usług walut wirtualnych. Prawo w tym wypadku opisuje waluty wirtualne jako instrumenty mające charakter płatniczy np. Ether (ETH), Bitcoin (BTC), USDT i inne. Według orzecznictwa  NFT nie znajdowało pokrycia w definicji walut wirtualnych, gdyż każdy NFT przedstawia unikalny, ograniczony, bądź udokumentowany zasób pozwalający korzystać z konkretnej rzeczy np. sztuki cyfrowej. NFT jest bardziej traktowane jako prawo własności, a nie środek płatniczy. Tak było, lecz zmiana przepisów w 2020 roku dotycząca przeciwdziałania praniu pieniędzy wrzuciła do jednej grupy podmioty związane z NFT, ICO, zdecentralizowane giełdy. Od tego momentu KYC przy projektach NFT jest obowiązkowym elementem wartym wdrożenia. 

Szwajcaria - NFT to nie papiery wartościowe

Sytuacja w Szwajcarii jest podobnie skonstruowana jak prawo w Zjednoczonych Emiratach Arabskich. Tam, gdzie NFT jest używane jako środek płatniczy i może być przekazywane, bądź reinwestowane - organ regulacyjny obligatoryjnie wymaga wdrażania procedur KYC i AML. Jeżeli NFT nie należy do kategorii papierów wartościowych i służy jedynie jako zagwarantowanie “prawa dostępu” do danej usługi, bądź sztuki cyfrowej - nie ma obligatoryjnego obowiązku wdrożenia procedur KYC i AML.
Jeżeli jednak NFT mogą w jakiejkolwiek części zostać użyte jako inwestycja, to podlegają pod definicję papierów wartościowych.

Wielka Brytania - obligatoryjne spełnienie norm KYC

W Wielkiej Brytanii wymogi proceduralne określające, czy tworzenie projektu NFT wymaga wdrożenie przepisów KYC i AML zostały stworzone przez RUSI (Royal United Services Institute), czyli , brytyjski think tank zajmujący się obroną i bezpieczeństwem kraju. Sama instytucja została powołana w 1831 roku i ma zapewnić bezpieczeństwo i sprawne działanie w zakresie finansowym kraju. Według RUSI produkty NFT: 

• pomagają zagwarantować niezmienny zapis własności każdego przedmiotu poprzez element cyfrowy, 
• dają twórcom możliwość uzyskiwania tantiemów z praw autorskich, 
• są kupowane w głównej mierze przy użyciu kryptowalut. 

Niestety RUSI wskazuje na zagrożenia związane z NFT, które określa następująco: 

• NFT są zakupywane przez kryptowaluty, które często wykorzystuje się do popełniania przestępstw finansowych, bądź prania pieniędzy. 
• Istnieje ryzyko ataków hakerskich na konta użytkowników, którzy posiadają NFT. 
• W związku z tym RUSI określa NFT jako produkt, który wymaga wdrożenia i przestrzegania zarówno procedur KYC, jak i AML. 

Podsumowanie

Dzięki KYC uzyskujemy możliwość gromadzenia i analizy wielu informacji na temat klientów. Pomaga to chronić ich przed przestępstwami finansowymi, a także ułatwia wymianę informacji pomiędzy firmami, a użytkownikami. Dodatkowo KYC jest pomocnikiem dla AML, gdyż na wczesnym etapie może oznaczyć podmiot, który prawdopodobnie ma charakter kryminogenny. W związku z tym, iż państwa przykładają coraz większą wagę do biurokratyzacji i regulacji prawnej każdego sektora, KYC jest elementem, który prędzej czy później trzeba będzie poznać. Pamiętajmy, że NFT może mieć różne zastosowania - od produktów kolekcjonerskich, po gaming, czy prawo własności służące inwestowaniu. W zależności od formy ich wykorzystania, a także elementu geograficznego i legislacyjnego będzie zależało to, jakie przepisy należy przyjąć za stosowne. Zaznaczamy jednocześnie, że przed każdym podjęciem czynności związanej z KYC, AML, stosowaniem NFT warto skonsultować sprawę z profesjonalnym doradcą prawnym, który pomoże zastosować odpowiednie przepisy prawa. Niniejszy artykuł nie stanowi porady prawnej.