Technologia już dziś staje się narzędziem w walce ze zmianami klimatycznymi. Blockchain niesie za sobą szereg nowych możliwości takich jak przejrzyste łańcuchy dostaw czy zdecentralizowane zarządzanie zasobami. Dlaczego mogą one uczynić naszą działalność bardziej zrównoważoną, a tym samym przysłużyć się środowisku?

W 2019 Narodowe Centrum Odnowy Klimatu w Melbourne zatrzęsło światem publikując raport ostrzegający przed katastrofalnym wpływem postępujących zmian klimatycznych. Prognozuje on podniesienie się temperatury o 3°C do 2050 roku, co ma według badaczy skutkować przekroczeniem granicy tolerancji na ciepło dla ponad 55% procent populacji przez przynajmniej 20 dni w roku. Dodatkowo podnoszący się poziom wody sprawi, że miasta takie jak Szanghaj i Bangkok opustoszeją lub wręcz znikną pod wodą. Natomiast stworzone przez  World Meteorological Organization (WMO) i United Nations Environmental Programme, Piąte Sprawozdanie Oceniające potwierdza działalności człowieka jako źródło podwyższonego poziomu gazów cieplarnianych w naszej atmosferze. Eksperci z całego świata alarmują nas, że postępujący kryzys klimatyczny jest priorytetowym problemem i to problemem, za który odpowiedzialna jest ludzkość. 

Czy staliśmy się ofiarami własnego rozwoju? 

Naukowcy jako przełomowy moment dla wpływu człowieka na środowisko wskazują rewolucję przemysłową na przełomie XVIII i XIX wieku. Od kiedy na masową skalę zaczęliśmy korzystać z silnika parowego wydawał się on tylko rosnąć. Przez stulecia nasz rozwój oprócz niewątpliwych korzyści pociągał za sobą rosnącą eksploatację planety. Jednak w ostatnich latach analizy pokazują, że pierwotna przyczyna problemu - geniusz technologiczny człowieka, może okazać się też  jego rozwiązaniem. Problemy klimatyczne żywo oddziaływują na opinię publiczną, a ich rozwiązaniem interesuje się coraz większa grupa inwestorów, co pociąga za sobą wzrost popularności projektów, które pomagają nam wnieść aspekt ekologiczny w działalność gospodarczą.Czy należy do nich blockchain? 

Według licznych ekspertów - tak i być może już teraz jesteśmy w stanie to obserwować. W 2018 World Economics Forum opublikowało raport Building Block(chains) for a Better Planet, w którym zanalizowało przydatności tej technologii dla ochrony środowiska. Na blogu Nextrope postanowiliśmy bliżej przyjrzeć się wskazanym tam zastosowaniom: 

Przejrzyste łańcuchy dostaw

Blockchain pozwala nam osiągnąć  niepodważalną transparentność w łańcuchu dostaw. Zapisywanie danych z transakcji na blockchainie oraz tworzenie przy jego pomocy niezmiennego zapisu pochodzenia umożliwia pełne śledzenie produktu od producenta do sklepu. Tym samym zyskujemy szansę na zoptymalizowanie procesów składających się na dostarczenie konsumentowi gotowego produktu w kierunku uczyniania ich bardziej zrównowarzonymi. Przykładowo ograniczając niepotrzebne zużycie paliw kopalnych czy dostarczając konsumentowi pełną wiedzę o pochodzeniu produktu, dzięki czemu może on zdecydować się na ten, którego wytworzenie odbyło się najmniejszym kosztem dla środowiska. 

Organizacją badającą te zalety blockchainu jest m. in. fundacja Poseidon, która wykorzystując tę technologię umożliwia  konsumentom rozważenie wpływu swoich zakupów na emisje dwutlenku węgla poprzez włączenie kosztów jego emisji ze wszystkich etapów produkcji i dostawy do finalnej ceny produktu. Celem jest  uświadomienie użytkowników w temacie śladu węglowego produktów i zachęcenie do podjęcia działań poprzez darowizny na projekty ochrony przyrody.

Zdecentralizowane i zrównoważone zarządzanie zasobami:

Dzięki blockchain moglibyśmy tworzyć systemy zarządzające użyciem zasobów na dużą skalę. Oparte na tej technologii platformy mogłyby gromadzić rozproszone dane np. te o zużyciu wody i prądu na poziomie gospodarstwa domowego i zestawiać je w skali całego miasta, województwa itd. Dzięki decentralizacji takiej sieci pozbylibyśmy się obecnej niezgodność informacji pomiędzy zaangażowanymi 

stronami co pozwoliłoby na bardziej świadome podejmowanie decyzji związanych z zarządzaniem zasobami. Mogłyby one obejmować m. in. dynamikę cen i optymalne zrównoważenie popytu i podaży. 

Przykładem firmy dążącej do ograniczenia zużycia energii dzięki zastosowaniu technologii blockchain jest brytyjski startup Electron. Proponuje on rejestrację danych i odczytów z liczników poprzez kryptografię z wykorzystaniem protokołów peer-to-peer. Ich wizja opiera się na: „kapitalizacji możliwości, jakie dają szybkie zmiany na rynku energii wynikające z dekarbonizacji, decentralizacji, cyfryzacji i demokratyzacji.”

Ułatwienie współpracy między stronami 

Aktualnie w działania na rzecz ochrony środowiska zaangażowanych  jest wiele organizacji, o często odmiennych interesach. Cele takie jak ograniczenie emisji dwutlenku węgla i spalin, spowolnienie procesu pustynnienia czy ochrona zagrożonych ekosystemów wymagają współpracy instytucji naukowych, państwowych jak i prywatnych przedsiębiorstw oraz fundacji charytatywnych. W wywiadzie dla Nextrope Maciej Jędrzejczyk - Blockchain Leader w IBM podkreślał jak dużo korzyści do współpracy pomiędzy podmiotami nie posiadającymi względem siebie pełnego zaufania wnosi blockchain. W  kontekście ochrony środowiska przede wszystkim zniosłoby to konieczność utrzymywania pomiędzy nimi zaufanej strony trzeciej, co ogranicza koszty i przyśpiesza proces wymiany informacji między nimi.

Automatyzacja pomocy humanitarnej i przygotowania na wypadek katastrof

W kontekście publikacji takich jak wspomniany raport z Melbourne, wydaje się, że zabezpieczenie przed klęskami żywiołowymi powinno być traktowane jako problem globalny. Zdecentralizowane systemy wymiany informacji oparte na blockchainie mogłyby zautomatyzować i usprawnić systemy przygotowawcze i zaradcze. Protokoły blockchain stanowią pewną podstawę współpracy pomiędzy wieloma zaangażowanymi stronami, co w przypadku działań przyniosłoby poprawę skuteczności, zaufania i koordynacji między zaangażowanymi stronami. Dodatkowo szybkie automatyczne transakcje za pośrednictwem smart contracts mogłyby znacząco poprawić  czas reakcji i jej wydajność - kluczowe dla redukcji strat i ofiar. 

Czy blockchain uratuje planetę? 

Problem kryzysu klimatycznego jest wyjątkowo złożony i blockchain z pewnością nie rozwiąże wszystkich jego kwestii. Jednak pewne zastosowania tej technologii, takie jak rozwiązywanie problemu braku zaufania między stronami czy tworzenie przejrzystych łańcuchów dostaw, które od kilku lat obecne są w różnych dziedzinach gospodarki, mogą przysłużyć się również środowisku. Ostatnie lata pozwalają nam wierzyć, że postęp, który kiedyś stanowił motor zmian środowiska, jest też w stanie przysłużyć się jego ratowaniu, a nowoczesne technologie już dziś pomogły nam rozwiązać wiele związanych z tym problemów. Czas pokaże czy blockchain, jako jedna z sił napędowych dzisiejszego postępu technologii, zmieni oblicze ruchu ochrony środowiska. Być może los naszej planety zależeć będzie właśnie od łańcuchów bloków.